Σύντομος οδηγός για τα οδοντικά εμφυτεύματα

Τι είναι τα εμφυτεύματα;

 Με τον όρο εμφύτευμα εννοούμε ένα τεχνητό αντικείμενο που τοποθετείται στο σώμα και υποκαθιστά ένα τμήμα του σώματος που λείπει. Για παράδειγμα, μια φθαρμένη άρθρωση του ώμου μπορεί να αντικατασταθεί με μια άρθρωση από τιτάνιο, που επιτρέπει στο χέρι να κινηθεί ξανά, χωρίς πόνους.

Ένας πολύ συνηθισμένος τύπος εμφυτεύματος είναι και το οδοντικά εμφύτευμα. Τα οδοντικά εμφυτεύματα, είναι κατασκευές από Τιτάνιο που έχουν το σχήμα της ρίζας ενός δοντιού που τοποθετούνται χειρουργικά κάτω από τα ούλα και ενεργούν ως τεχνητές ρίζες δοντιών μετά την οστεοενσωμάτωση (όταν ενώνονται με το οστό που είναι γύρω τους).

Τα εμφυτεύματα προσφέρουν σταθερή στήριξη σε τεχνητά δόντια, είτε κάτω από μία μεμονωμένη στεφάνη (θήκη), είτε σα στηρίγματα μία γέφυρας, είτε κάτω από μια τεχνητή οδοντοστοιχία.

 Τα οδοντικά εμφυτεύματα είναι κάτι καινούριο στην Οδοντιατρική;

Τα οδοντικά εμφυτεύματα δεν είναι κάτι καινούριο στην οδοντιατρική καθώς χρησιμοποιούνται για περισσότερο από 50 χρόνια. Η όλη σκέψη ξεκίνησε το 1950, όταν διαπιστώθηκε από σύμπτωση από τον Σουηδό ορθοπεδικό Branemark πως το τιτάνιο σχηματίζει ένα πολύ ισχυρό δεσμό με το κόκκαλο που το περιβάλλει, μια διαδικασία που ονομάζεται οστεοενσωμάτωση. Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα τους είναι:

• Δεν απαιτούν τροχισμό των διπλανών δοντιών
• Στατιστικά έχουν τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας
• Εμποδίζουν την περαιτέρω απώλεια οστού
• Μπορούν να συνεισφέρουν στη σταθερότητα των οδοντοστοιχιών ή στην αποφυγή τοποθέτησης τους ή ακόμα και στην αντικατάσταση τους με ακίνητη προσθετική εάν υπάρχει η δυνατότητα τοποθέτησης ικανού αριθμού εμφυτευμάτων
• Πλεονεκτούν αισθητικά έναντι των κλασικών προσθετικώνΒελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που τα φέρουν 

Τα ποσοστά επιτυχίας των οδοντικών εμφυτευμάτων είναι από τα υψηλότερα ιατρικώς καταγεγραμμένα. Σήμερα, με την βελτίωση των εμφυτευμάτων , της τεχνικής αλλά και της εμπειρίας του οδοντιάτρου, έχουμε φτάσει πλέον να μιλάμε για ποσοστά που ξεπερνούν το 95%. Παρόλα αυτά, τα μικρά ποσοστά αποτυχίας εμφανίζονται συνήθως σε άτομα με ελαττωμένη αμυντική ικανότητα του οργανισμού και σε μανιώδεις καπνιστές. Το πιο σημαντικό στοιχείο για την επιτυχία των εμφυτευμάτων είναι η σωστή διάγνωση και το κατάλληλο σχέδιο θεραπείας.

Γιατί να προτιμήσω τα εμφυτεύματα από την λύση της γέφυρας;

Με τη βοήθεια των εμφυτευμάτων μπορούμε να αντικαταστήσουμε ένα η περισσότερα δόντια χωρίς να τροχίσουμε τα διπλανά υγιή δόντια και να κατασκευάσουμε ακίνητες προσθετικές εργασίες εκεί όπου θα ήταν αδύνατο με την κλασσική προσθετική.

 Σε περιπτώσεις ολικής απώλειας των δοντιών αποφεύγουμε τις κινητές οδοντοστοιχίες και κατασκευάζουμε ακίνητες προσθετικές εργασίες σε 5-8 εμφυτεύματα ή βελτιώνουμε κατά πολύ την συγκράτηση των ολικών οδοντοστοιχιών με την μετατροπή τους σε επένθετες στηριζόμενες σε 2-4 εμφυτεύματα.Από αισθητικής άποψης υπερτερούν κατά πολύ από τις γέφυρες διότι μοιάζουν με τα δόντια μας, από βιολογικής άποψης ενσωματώνονται στο οστό της γνάθου εμποδίζοντας έτσι την απορρόφηση των γνάθων και φυσικά αποφεύγουμε τον τροχισμό των παρακείμενων δοντιών με σημαντικό και μακροπρόθεσμο κέρδος την στοματική μας υγεία και ισορροπία.

 Στο ψυχολογικό τομέα επίσης έχουν καθοριστικό ρόλο διότι προσφέρουν ένα αίσθημα ασφάλειας και αυτοπεποίθησης στον ασθενή τόσο σε αισθητικό , φωνητικό και λειτουργικό επίπεδο χωρίς τον φόβο μετακίνησης των ολικών οδοντοστοιχιών ή την παραμόρφωση της ομιλίας που προκαλείται από τις οδοντοστοιχίες.

 Τα εμφυτεύματα αποκαθιστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη μασητική λειτουργία, την ομιλία και την αισθητική, χωρίς να δημιουργούν την αίσθηση ξένου σώματος.Με τα εμφυτεύματα αισθάνεται κανείς ότι έχει αποκτήσει ξανά τα φυσικά του δόντια.

Η διαδικασία εμφύτευσης πραγματοποιείται χωρίς ταλαιπωρία, με τη βοήθεια της τοπικής αναισθησίας και είναι εντελώς ανώδυνη σε κατάλληλα εξοπλισμένο ιατρείο.
Μετά την επέμβαση μπορεί να υπάρχουν κάποιες ενοχλήσεις (ελαφρό πρήξιμο της περιοχής, πόνος, κ.λπ.) που είναι ήπιες, ελέγχονται πλήρως με τα αναλγητικά και τα αντιφλεγμονώδη που συνταγογραφούνται και διαρκούν 3-4 ημέρες. Οι ασθενείς περιγράψουν τις μετεγχειρητικές ενοχλήσεις σαν αυτές που ακολουθούν μια εξαγωγή δοντιού.Κάθε οργανισμός είναι λογικό να αντιδρά και διαφορετικά σε κάθε είδους επέμβαση , το σύνηθες όμως είναι ο ασθενής μετά την επέμβαση να αισθάνεται πολύ καλά χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα και να πηγαίνει στη δουλειά του την επόμενη ημέρα.

Η θεραπεία με εμφυτεύματα είναι μία σύνθετη ιατρική πράξη υψηλής τεχνικής και πραγματοποιείται από κατάλληλα εκπαιδευμένους οδοντιάτρους, περιοδοντολόγους, ή γναθοχειρουργούς. Μία τυπική διαδικασία αποκατάστασης με εμφυτεύματα περιλαμβάνει:

1. Εξέταση και διάγνωση: λήψη λεπτομερούς ιστορικού, ακτινογραφίες (ή αξονική τομογραφία αν κριθεί απαραίτητο) και σχεδιασμός της αποκατάστασης.
2. Χειρουργική τοποθέτηση των εμφυτευμάτων με τοπική αναισθησία.
3. Αναμονή για την πλήρη ενσωμάτωση: τα εμφυτεύματα παραμένουν κάτω από τα ούλα συνήθως 3-4 μήνες αν πρόκειται για την κάτω γνάθο και 5-6 μήνες για την άνω γνάθο, ώστε να ενωθούν πλήρως με το οστό. Στο διάστημα αυτό ο ασθενής φορά προσωρινές αποκαταστάσεις.
4. Αποκάλυψη των εμφυτευμάτων, έλεγχος της ενσωμάτωσης και τοποθέτηση ορισμένων εξαρτημάτων διαμόρφωσης και επούλωσης των ούλων.
5. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα εμφυτεύματα μπορούν να φορτιστούν άμεσα, χωρίς τη μεσολάβηση των δυο προηγούμενων σταδίων (3 και 4).
6. Τελική αποκατάσταση: Σε συνεργασία με κατάλληλο εργαστήριο κατασκευάζουμε και τοποθετούμε τα καινούργια δόντια πάνω στα εμφυτεύματα. 

 Tα οδοντικά εμφυτεύματα απαιτούν δύο ή περισσότερες χειρουργικές επεμβάσεις σε ένα διάστημα μερικών μηνών.
Πρώτα, εφόσον έχει γίνει τοπική αναισθησία αποκαλύπτεται το οστό στην περιοχή της γνάθου απ' όπου λείπει το δόντι, στη συνέχεια, διανοίγεται φρεάτιο μέσα στο κόκαλο στο οποίο τοποθετείται το εμφύτευμα και στο τέλος ράβονται τα ούλα πάνω από το εμφύτευμα και το τραύμα αφήνεται να επουλωθεί για μερικούς μήνες, ώσπου να αναπτυχθεί το οστό γύρω από το εμφύτευμα και να ολοκληρωθεί η σύνδεσή τους.

Σε δεύτερη φάση, δημιουργείται μια μικρή τρύπα στα ούλα ακριβώς πάνω από το εμφύτευμα, που θα επιτρέψει την τοποθέτηση ενός ειδικού μηχανισμού με σκοπό την αισθητική διαμόρφωση των ούλων και στη συνέχεια την μόνιμη τοποθέτηση του τεχνητού δοντιού στο εμφύτευμα.

Το καθαρό τιτάνιο, από το οποίο είναι κατασκευασμένα τα σύγχρονα εμφυτεύματα, είναι ένα μέταλλο που χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια στην Ιατρική (ορθοπεδική, καρδιοχειρουργική) διότι είναι απόλυτα βιοσυμβατό και δεν αποβάλλεται από τον οργανισμό.Για το λόγο αυτό τα οδοντικά εμφυτεύματα, όταν τοποθετούνται σωστά και εκεί όπου υπάρχει ένδειξη, έχουν ποσοστό επιτυχίας μεγαλύτερο από 95%.Ακόμη και στη σπάνια περίπτωση που ένα εμφύτευμα δεν ενσωματωθεί, το οστό της γνάθου παραμένει ανέπαφο και μετά από λίγο χρονικό διάστημα είναι δυνατό να τοποθετηθεί στην ίδια θέση ένα άλλο εμφύτευμα.

Τα εμφυτεύματα έχουν σχεδιαστεί ώστε να είναι μόνιμα, όπως άλλωστε και τα φυσικά δόντια μας. Όμως, πολλοί παράγοντες καθορίζουν την επιτυχία τους, με κυριότερους την υγιεινή τους και τις τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο.

Κοστίζουν πολύ τα εμφυτεύματα;

Η τοποθέτηση εμφυτευμάτων αποτελεί μια πολύ εξειδικευμένη ιατρική πράξη και είναι φυσικό να κοστίζει περισσότερο απ' ότι η κλασική προσθετική δοντιών.Το κόστος εξαρτάται από τον τύπο και τον αριθμό των εμφυτευμάτων, το είδος της προσθετικής εργασίας που θα τοποθετηθεί και από την ποιότητα του οστού της γνάθου.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις τοποθέτησης των εμφυτευμάτων;

Σε γενικές γραμμές τα οδοντικά εμφυτεύματα μπορούν να τοποθετηθούν σε όλους τους ενήλικες ανεξαρτήτως ηλικίας. Ωστόσο, οι παράγοντες που αφορούν τη γενική υγεία του ασθενούς και πρέπει να συνεκτιμηθούν κατά την αξιολόγηση του ασθενούς είναι:

Η ηλικία: Στους ηλικιωμένους ανθρώπους η επούλωση γίνεται με βραδύτερο ρυθμό και υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος επιμολύνσεων.

Το φύλο: Το φύλο δεν παίζει σημαντικό ρόλο στο σχεδιασμό της θεραπείας με εμφυτεύματα αλλά πρέπει να δοθεί προσοχή στην εγκυμοσύνη ή τα μεταβολικά νοσήματα του οστού, όπως η οστεοπόρωση που παρατηρείταικυρίως σε γυναίκες της τρίτης ηλικίας. Η εγκυμοσύνη αποτελεί απόλυτη αντένδειξη τοποθέτησης εμφυτευμάτων.
 

Τα μεταβολικά νοσήματα του οστού: Τη σημαντικότερη θέση στα μεταβολικά νοσήματα του οστού κατέχει η οστεοπόρωση η οποία ενώ δεν αποτελεί αντένδειξη πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στο σχεδιασμό της θεραπείας τόσο σε ότι αφορά τον αριθμό όσο και την υφή των εμφυτευμάτων.
 

Τα ορμονικά νοσήματα: Μεταξύ των ορμονικών νοσημάτων αυτό που μας απασχολεί κυρίως στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων είναι ο σακχαρώδης διαβήτης. Σε ασθενείς με διαβήτη η μετεγχειρητική επούλωση είναι πιο αργή και εκθέτει τους ιστούς σε επιπλοκές όπως είναι οι λοιμώξεις. Όμως, δεν αποτελεί αντένδειξη σε ασθενείς με ελεγχόμενο διαβήτη καθώς τα ποσοστά επιτυχίας είναι σχεδόν τα ίδια με τα αντίστοιχα των υγιών.

Η ακτινοβολία στην περιοχή των γνάθων: Ενώ παλιότερα η τοποθέτηση εμφυτευμάτων σε ακτινοβολημένη περιοχή αποτελούσε απόλυτη αντένδειξη, τώρα είναι δυνατή κάτω από συγκεκριμένες και αυστηρές προϋποθέσεις.
 

Η λήψη φαρμάκων: Η λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων αποτελεί απόλυτη αντένδειξη για την τοποθέτηση εμφυτευμάτων ενώ στη χρόνια λήψη στεροειδών φαρμάκων είναι επιτρεπτή μετά από αντιμικροβιακή χημειοθεραπεία.
 

Οι ψυχιατρικές διαταραχές: Σε τέτοιες περιπτώσεις καλό θα είναι ο οδοντίατρος να έρχεται σε συνεννόηση με τον θεράποντα ψυχίατρο
 

Η Χρήση οινοπνεύματος και καπνού: Οι καπνιστές εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας των εμφυτευμάτων και μάλιστα σε εμφυτεύματα της άνω γνάθου. Έτσι, ο καπνιστής θα πρέπει να ενημερωθεί για τις πιθανές επιπλοκές (καθυστέρηση στην επούλωση, επιμόλυνση του οστικού μοσχεύματος και πρώιμη απώλεια οστικής στήριξης των εμφυτευμάτων) και να παρακινηθεί για την διακοπή του καπνίσματος.

Όπως τα δόντια σας, απαιτούν συστηματική στοματική υγιεινή στο σπίτι και τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρό, έτσι ακριβώς και τα οδοντικά εμφυτεύματα χρειάζονται την ίδια φροντίδα.
Αν δεν μπορείτε να καθαρίζετε τις κοιλότητες γύρω από τα εμφυτεύματα μπορεί να αναπτυχθεί περιεμφυτευματίτιδα (implantitis ) που στην ουσία είναι η περιοδοντική νόσος για τα εμφυτεύματα, και αποτελεί φλεγμονή των ιστών γύρω από τα εμφυτεύματα. Για να αποφευχθεί αυτό, πρέπει να βουρτσίζετε σχολαστικά,και να χρησιμοποιείτε οδοντικό νήμα και τα μεσοδόντια βουρτσάκια, όπως κάνατε και με τα κανονικά σας δόντια.

Η εξέλιξη της έρευνας και των τεχνικών στη σύγχρονη εμφυτευματολογία έχει δώσει την δυνατότητα , κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις , στους οδοντιάτρους να εφαρμόζουν την λεγόμενη Άμεση Φόρτιση των εμφυτευμάτων με προσθετικές αποκαταστάσεις που τοποθετούνται αμέσως μετά το χειρουργείο.Σε περίπτωση λοιπόν που το οστό έχει τέτοια ποιότητα και ποσότητα , ο ασθενής είναι συνεργάσιμος και το σχέδιο θεραπείας το επιτρέπει , κατασκευάζεται η προσθετική εργασία και τοποθετείται την ίδια ή τις αμέσως επόμενες 1-2 ημέρες.Ο ασθενής βέβαια πρέπει να ενημερωθεί για τις αλλαγές που πρέπει να εφαρμόσει στην δίαιτα του και την εξαιρετική προσοχή που πρέπει να επιδεικνύει στην αποφυγή καταστρεπτικών δυνάμεων πάνω στα εμφυτεύματα για το άμεσο χρονικό διάστημα μετά την επέμβαση, καθώς και για τις ελάχιστα μεν αλλά μειωμένες δε πιθανότητες επιτυχίας σε σχέση με την κλασσική μέθοδο.

Το αρχικό πρωτόκολλο του Pr.Branemark για την οστεοενσωμάτωση των εμφυτευμάτων και την έναρξη της προσθετικής εργασίας ήταν 6 μήνες για την άνω γνάθο και 3-4 για την κάτω γνάθο.

Η εξέλιξη όμως της τεχνολογίας στην εμφυτευματολογία οδήγησαν στην μείωση των χρόνων αυτών και έτσι ο οδοντίατρος μπορεί πλέον να τοποθετήσει την προσθετική εργασία στους 3 μήνες στην άνω γνάθο και στους 1.5-2 μήνες στην κάτω.

Στο χρονικό δίαστημα που μεσολαβεί απο την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων μέχρι την προσθετική εργασία τοποθετούμε προσωρινές μεταβατικές αποκαταστάσεις έτσι ώστε ο ασθενής να καλύπτει τις αισθητικές και λειτουργικές του ανάγκες.

 Υπάρχουν περιπτώσεις που ένα εμφύτευμα, για άγνωστους λόγους, δεν οστεοενσωματώνεται. Τα ποσοστά εμφάνισης αυτής της περίπτωσης είναι πολύ μικρά. Σε αυτή την περίπτωση, μας καλύπτει η εγγύηση του εμφυτεύματος και τοποθετούμε πάλι ένα εμφύτευμα στη θέση αυτή, χωρίς κόστος.

Γίνεται να τοποθετήσω εμφυτεύματα με γενική αναισθησία;

 Εάν δεν επιθυμείτε η τοποθέτηση των εμφυτευμάτων να γίνει υπό τοπική αναισθησία στο ιατρείο, υπάρχει και η δυνατότητα να πραγματοποιηθεί με γενική αναισθησία σε κάποιο νοσοκομείο, με την παρουσία ιατρού αναισθησιολόγου, για λόγους ασφαλείας.
Η διαδικασία γίνεται με τη μέθοδο του Day Clinic (Ημερήσια Νοσηλεία). Έτσι, δεν απαιτείται εισαγωγή του ασθενή πριν την ημέρα της επέμβασης, ούτε παραμονή του στο νοσοκομείο μετά το χειρουργείο τοποθέτησης.
Όπως είναι λογικό, η διαδικασία αυτή έχει μεγαλύτερο κόστος, καθώς πρέπει να συνυπολογιστούν:
• Η αμοιβή του αναισθησιολόγου
• Η αμοιβή του νοσοκομείου

από το Γιώργο Χ. Ανδρίτσο